Αθήνα, 01/10/2025
Ανακοίνωση για την υποβάθμιση του Ολοήμερου Σχολείου
Κορυφαία θέση ανάμεσα στις διεκδικήσεις του κλάδου, κατέχει το Ολοήμερο Σχολείο. Ήδη από το 1995 και τα πορίσματα του 9ου Πανελλήνιου Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Δ.Ο.Ε.- Π.Ο.Ε.Δ. με θέμα το Ολοήμερο Σχολείο, μπαίνουν οι βάσεις για τις θέσεις της Δ.Ο.Ε. οι οποίες διαμορφώνονται στις 64η (1995) και 68η (1999) Γενικές Συνελεύσεις της ενώ επανεπιβεβαιώνονται και εμπλουτίζονται με νέες αποφάσεις στις 69η, 72η, 78η, 85η και 86η Γενικές Συνελεύσεις. Το εύρος της ενασχόλησης της Δ.Ο.Ε. με το θέμα κάνει σαφές ότι το Ολοήμερο Σχολείο αποτελεί κομβική εκπαιδευτική και κοινωνική πρότασή της για την πλήρη κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητών/τριών μας.
Η παράταξη της Δ.Α.Κ.Ε./Π.Ε. έχει πρωτοστατήσει στη στήριξη αυτής της σπουδαίας εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης τη στιγμή που παρατάξεις και χώροι που σήμερα «διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους» για την προάσπισή του, στη γέννησή της, την αντιμετώπισαν ως στήριξη της πλειοψηφίας της Δ.Ο.Ε. προς τις αντιδραστικές πολιτικές των κυβερνήσεων (ανέκαθεν το ίδιο τροπάριο). Στην 64η Γ.Σ. της Δ.Ο.Ε. το 1995 η τότε Δ.Ε.Ε. και σημερινή Α.Σ.Ε. (η παράταξη του Κ.Κ.Ε.) κατέτασσε τη διεκδίκηση στις «εκπτώσεις που έκανε η Δ.Ο.Ε. σε εξυπηρέτηση και υποταγή στην Ο.Ν.Ε.» χαρακτηρίζοντας το Ολοήμερο «parking» και οι ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ το χαρακτήριζαν ως «νέα αντιδραστική τομή με στόχο τη σχολική μονάδα». Στο πέρασμα του χρόνου βέβαια, όπως έχει συμβεί επανειλημμένα, όχι μόνο οι παρατάξεις αυτές έκαναν θεαματική «κυβίστηση» αλλά εμφανίζονται ως οι γνήσιοι υπερασπιστές του θεσμού.
Δυστυχώς οι πολιτικές επιλογές και πράξεις των κυβερνήσεων, με χαρακτηριστικά παραδείγματα την απόφαση Φίλη για το διαχωρισμό μεταξύ υποχρεωτικού και προαιρετικού προγράμματος του Ολοήμερου σχολείου, το 2016 και την πρόσφατη εγκύκλιο του Γενικού Γραμματέα του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α. που επιχειρεί να θέσει περιορισμούς στη φοίτηση των μαθητών/τριών στο Ολοήμερο, επιβεβαίωσαν ότι οι συνδικαλιστικές παρατάξεις της εμμονικής και στείρας άρνησης έχουν ως «χορηγό» τις κυβερνήσεις που διαθέτουν την απίστευτη ικανότητα να υπονομεύουν τους θεσμούς που υποτίθεται (στα λόγια) ότι στηρίζουν.
Το Ολοήμερο Σχολείο παρουσιάστηκε από όλες τις κυβερνήσεις ως μια σημαντική μεταρρύθμιση που στηρίζει την οικογένεια και βελτιώνει την εκπαίδευση. Παρά τη μεγάλη του αξία, δεν έλαβε, δυστυχώς, ποτέ την πλήρη προσοχή, αναγνώριση και έμπρακτη στήριξη που του αξίζει. Ένα σωστά οργανωμένο Ολοήμερο μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά στη μάθηση, στη μελέτη για την επόμενη ημέρα, στη γνωριμία με διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα (Καλλιτεχνικά μαθήματα, Ξένες Γλώσσες, Φυσική Αγωγή, Θεατρική Αγωγή) αλλά και κυρίως στην καλλιέργεια αξιών όπως η δημοκρατία, η συνεργασία και η υπευθυνότητα.
Στην πορεία των χρόνων, όμως, η λειτουργία του ολοήμερου πολύ συχνά υποβαθμίστηκε. Αντί να αποτελέσει έναν χώρο παιδαγωγικής φροντίδας και ανάπτυξης, αντιμετωπίστηκε από τις πολιτικές ηγεσίες ως «χώρος φύλαξης» παιδιών. Η εναλλαγή πολλών διαφορετικών εκπαιδευτικών απλώς για συμπλήρωση ωραρίου, η διαμόρφωση του ωρολογίου προγράμματος με βάση τις διαθέσιμες ώρες των εκπαιδευτικών και όχι ως αποτέλεσμα μιας συνεκτικής και επιστημονικής προσέγγισης, η έλλειψη σταθερών μέτρων σίτισης και μεταφοράς μαθητών, η αδιαφορία για τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών καθώς και ο σχεδιασμός με την αποφυγή της συμμετοχής της εκπαιδευτικής κοινότητας, που αποδεδειγμένα έχει πλήθος προτάσεων, απομάκρυναν τον θεσμό από τον αρχικό του στόχο. Ως αποτέλεσμα, αρκετοί γονείς αναζητώντας σταθερότητα και ποιοτικές δραστηριότητες, στράφηκαν σε ιδιωτικές απογευματινές δομές. Αυτό είχε επισημανθεί έντονα και στη μεγάλη επιστημονική έρευνα που πραγματοποίησαν Δ.Ο.Ε. και Ο.Λ.Μ.Ε. υπό την εποπτεία της Education International (την οποία αρνούνται και καταδικάζουν οι δυνάμεις της στείρας άρνησης Α.Σ.Ε. και ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ) και παρουσίασαν το 2019 στην Αθήνα, σχετικά με τις μορφές ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης που αναφύονται και δυναμιτίζουν τη λειτουργία του Δημόσιου Σχολείου.
Η πρόσφατη εγκύκλιος του Υπουργείου Παιδείας, ιδιαίτερα μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς, πέρα από τον παράνομο χαρακτήρα της (υπερισχύουν οι σχετικές Υ.Α. που δεν θέτουν κανένα περιορισμό στη φοίτηση μαθητών/τριών στο Ολοήμερο) δημιουργεί αναστάτωση και τεράστια προβλήματα στον οικογενειακό και σχολικό προγραμματισμό από κοινού με τη μη κάλυψη των αναγκών των σχολείων με το απαραίτητο εκπαιδευτικό προσωπικό (κάτι που ούτως ή άλλως διώχνει τα παιδιά μας από το Ολοήμερο Σχολείο).
Η θέση της Δ.Ο.Ε. (που ήταν πρόταση της Δ.Α.Κ.Ε./Π.Ε.) στην 86η Γ.Σ. για «Ολοήμερο σχολείο για όλους τους μαθητές 8.30 το πρωί ως 4 το μεσημέρι συνολικά και υποχρεωτικά για όλους» είναι η μοναδική εκπαιδευτική και κοινωνική απάντηση στις ανάγκες μαθητών/τριών και των οικογενειών τους.
Η κυβέρνηση οφείλει να διαθέσει στη Δημόσια Εκπαίδευση όλους τους απαραίτητους πόρους που θα την κάνουν ισχυρή και ποιοτική. Η χρονιά που ήδη διανύουμε, πρέπει να ολοκληρωθεί δίχως δυσμενείς ανατροπές για τις οικογένειες, τους/τις μαθητές/τριες και τους/τις εκπαιδευτικούς. Η πολιτική ηγεσία του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α. θα πρέπει όχι μόνο να διασφαλίσει τους όρους πλήρους λειτουργίας του Ολοήμερου και του σχολείου συνολικά, με βάση την εγκύκλιο προγραμματισμού του σχολικού έτους 2025-2026 αλλά και να προχωρήσει, έπειτα από ειλικρινή και ουσιαστικό διάλογο με τη Διδασκαλική Ομοσπονδία στην αναμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας του Ολοήμερου Σχολείου στη βάση των επιστημονικά τεκμηριωμένων προτάσεων του κλάδου.
Για να ανταποκριθεί στις ανάγκες των παιδιών και των οικογενειών, το ολοήμερο σχολείο πρέπει να διαθέτει:
✓Υπεύθυνο εκπαιδευτικό για τον συντονισμό του προγράμματος.
✓Πλήρη και έγκαιρη στελέχωση με εκπαιδευτικούς, ώστε να υπάρχει συνέχεια με το
πρωινό πρόγραμμα.
✓Κατάλληλους χώρους φαγητού και ξεκούρασης, μεσημεριανό γεύμα και στήριξη στη
διαδικασία της σίτισης.
✓Μελέτη για την επόμενη μέρα, αλλά και πληρότητα στο σύνολο των εκπαιδευτικών
αντικειμένων με ενιαίο, σταθερό πρόγραμμα για το σύνολο των σχολικών μονάδων με
παραμονή των παιδιών σε όλη τη χρονιά και για όλες τις ώρες λειτουργίας, χωρίς
συνεχείς αποχωρήσεις που αποδιοργανώνουν την εκπαιδευτική διαδικασία.
✓Δράσεις που ενισχύουν την κοινωνική συμμετοχή, την περιβαλλοντική συνείδηση και
την επικοινωνία με τους γονείς και την τοπική κοινωνία.
✓Το Δημόσιο Σχολείο και φυσικά, το Ολοήμερο, χρειάζεται προγραμματισμό, οργάνωση
και παιδαγωγική προσήλωση στις ανάγκες των μαθητών. Δεν χρειάζεται αποκλεισμούς
ή «προτεραιότητες φοίτησης», αλλά καθολική ενίσχυση και αναβάθμιση.
Ως εκπαιδευτικοί, γονείς και εκπαιδευτικό συνδικαλιστικό κίνημα, θα υπερασπιστούμε τον θεσμό του Ολοήμερου ως βασικό κομμάτι της Δημόσιας Δωρεάν Παιδείας. Δεν θα επιτρέψουμε, με παράνομες εγκυκλίους και αποσπασματικά μέτρα να γκρεμιστούν εκπαιδευτικοί θεσμοί που εδραιώθηκαν ως αποτέλεσμα των αγώνων των εκπαιδευτικών
στήριξη που του αξίζει. Ένα σωστά οργανωμένο Ολοήμερο μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά στη μάθηση, στη μελέτη για την επόμενη ημέρα, στη γνωριμία με διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα (Καλλιτεχνικά μαθήματα, Ξένες Γλώσσες, Φυσική Αγωγή, Θεατρική Αγωγή) αλλά και κυρίως στην καλλιέργεια αξιών όπως η δημοκρατία, η συνεργασία και η υπευθυνότητα.
Στην πορεία των χρόνων, όμως, η λειτουργία του ολοήμερου πολύ συχνά υποβαθμίστηκε. Αντί να αποτελέσει έναν χώρο παιδαγωγικής φροντίδας και ανάπτυξης, αντιμετωπίστηκε από τις πολιτικές ηγεσίες ως «χώρος φύλαξης» παιδιών. Η εναλλαγή πολλών διαφορετικών εκπαιδευτικών απλώς για συμπλήρωση ωραρίου, η διαμόρφωση του ωρολογίου προγράμματος με βάση τις διαθέσιμες ώρες των εκπαιδευτικών και όχι ως αποτέλεσμα μιας συνεκτικής και επιστημονικής προσέγγισης, η έλλειψη σταθερών μέτρων σίτισης και μεταφοράς μαθητών, η αδιαφορία για τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών καθώς και ο σχεδιασμός με την αποφυγή της συμμετοχής της εκπαιδευτικής κοινότητας, που αποδεδειγμένα έχει πλήθος προτάσεων, απομάκρυναν τον θεσμό από τον αρχικό του στόχο. Ως αποτέλεσμα, αρκετοί γονείς αναζητώντας σταθερότητα και ποιοτικές δραστηριότητες, στράφηκαν σε ιδιωτικές απογευματινές δομές. Αυτό είχε επισημανθεί έντονα και στη μεγάλη επιστημονική έρευνα που πραγματοποίησαν Δ.Ο.Ε. και Ο.Λ.Μ.Ε. υπό την εποπτεία της Education International (την οποία αρνούνται και καταδικάζουν οι δυνάμεις της στείρας άρνησης Α.Σ.Ε. και ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ) και παρουσίασαν το 2019 στην Αθήνα, σχετικά με τις μορφές ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης που αναφύονται και δυναμιτίζουν τη λειτουργία του Δημόσιου Σχολείου.
Η πρόσφατη εγκύκλιος του Υπουργείου Παιδείας, ιδιαίτερα μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς, πέρα από τον παράνομο χαρακτήρα της (υπερισχύουν οι σχετικές Υ.Α. που δεν θέτουν κανένα περιορισμό στη φοίτηση μαθητών/τριών στο Ολοήμερο) δημιουργεί αναστάτωση και τεράστια προβλήματα στον οικογενειακό και σχολικό προγραμματισμό από κοινού με τη μη κάλυψη των αναγκών των σχολείων με το απαραίτητο εκπαιδευτικό προσωπικό (κάτι που ούτως ή άλλως διώχνει τα παιδιά μας από το Ολοήμερο Σχολείο).
Η θέση της Δ.Ο.Ε. (που ήταν πρόταση της Δ.Α.Κ.Ε./Π.Ε.) στην 86η Γ.Σ. για «Ολοήμερο σχολείο για όλους τους μαθητές 8.30 το πρωί ως 4 το μεσημέρι συνολικά και υποχρεωτικά για όλους» είναι η μοναδική εκπαιδευτική και κοινωνική απάντηση στις ανάγκες μαθητών/τριών και των οικογενειών τους.
Η κυβέρνηση οφείλει να διαθέσει στη Δημόσια Εκπαίδευση όλους τους απαραίτητους πόρους που θα την κάνουν ισχυρή και ποιοτική. Η χρονιά που ήδη διανύουμε, πρέπει να ολοκληρωθεί δίχως δυσμενείς ανατροπές για τις οικογένειες, τους/τις μαθητές/τριες και τους/τις εκπαιδευτικούς. Η πολιτική ηγεσία του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α. θα πρέπει όχι μόνο να διασφαλίσει τους όρους πλήρους λειτουργίας του Ολοήμερου και του σχολείου συνολικά, με βάση την εγκύκλιο προγραμματισμού του σχολικού έτους 2025-2026 αλλά και να προχωρήσει, έπειτα από ειλικρινή και ουσιαστικό διάλογο με τη Διδασκαλική Ομοσπονδία στην αναμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας του Ολοήμερου Σχολείου στη βάση των επιστημονικά τεκμηριωμένων προτάσεων του κλάδου.
Για να ανταποκριθεί στις ανάγκες των παιδιών και των οικογενειών, το ολοήμερο σχολείο πρέπει να διαθέτει:
✓Υπεύθυνο εκπαιδευτικό για τον συντονισμό του προγράμματος.
✓Πλήρη και έγκαιρη στελέχωση με εκπαιδευτικούς, ώστε να υπάρχει συνέχεια με το
πρωινό πρόγραμμα.
✓Κατάλληλους χώρους φαγητού και ξεκούρασης, μεσημεριανό γεύμα και στήριξη στη
διαδικασία της σίτισης.
✓Μελέτη για την επόμενη μέρα, αλλά και πληρότητα στο σύνολο των εκπαιδευτικών
αντικειμένων με ενιαίο, σταθερό πρόγραμμα για το σύνολο των σχολικών μονάδων με
παραμονή των παιδιών σε όλη τη χρονιά και για όλες τις ώρες λειτουργίας, χωρίς
συνεχείς αποχωρήσεις που αποδιοργανώνουν την εκπαιδευτική διαδικασία.
✓Δράσεις που ενισχύουν την κοινωνική συμμετοχή, την περιβαλλοντική συνείδηση και
την επικοινωνία με τους γονείς και την τοπική κοινωνία.
✓Το Δημόσιο Σχολείο και φυσικά, το Ολοήμερο, χρειάζεται προγραμματισμό, οργάνωση
και παιδαγωγική προσήλωση στις ανάγκες των μαθητών. Δεν χρειάζεται αποκλεισμούς
ή «προτεραιότητες φοίτησης», αλλά καθολική ενίσχυση και αναβάθμιση.
Ως εκπαιδευτικοί, γονείς και εκπαιδευτικό συνδικαλιστικό κίνημα, θα υπερασπιστούμε τον θεσμό του Ολοήμερου ως βασικό κομμάτι της Δημόσιας Δωρεάν Παιδείας. Δεν θα επιτρέψουμε, με παράνομες εγκυκλίους και αποσπασματικά μέτρα να γκρεμιστούν εκπαιδευτικοί θεσμοί που εδραιώθηκαν ως αποτέλεσμα των αγώνων των εκπαιδευτικών.
Από την Εκτελεστική Γραμματεία της Δ.Α.Κ.Ε./Π.Ε.
